مسئولیت عبارت از وضعیت و شرایطی است که شخص را مطابق قانون در مقابل فعل
یا ترک فعل پاسخگو قرار می دهد این پاسخگویی ممکن است حاصل فعل یا ترک فعل ناشی
از نقض قوانین موضوعه کیفری یا تخلف از قرارداد اعم از مکتوب یاغیرمکتوب و یا تخطی
از موازین و مقررات حرفه ای و صنفی باشد. پزشک ممکن است بلحاظ رفتار معینی و یا
تخطی از موازین تنها مواجه با یکی از انواع مسئولیتها (کیفری- مدنی- انتظامی )شود و یا
تا جایی که همان رفتار او در معرض جمیع این مسئولیتها قرار دهد.
توجه به این مطلب ضرورت دارد که جزاشخاصی که بلحاظ وضع دماغی و روحی و اهلیت خود
از مسئولیت کیفری مبری هستند ماننداطفال و یا اشخاصی که در حال ارتکاب جرم به جنون
ابتلا دارند و نیز اشخاصی که تحت اجبار یا اکراه نحوی که عادتاً تحمل آن ممکن نمی باشد
و یا بواسطه اضطرار مرتکب جرم می شوند یا اعمالی که واجد مجازات می باشند ولی ارتکاب
آنها تحت شرایطی به معنی جرم نیست و مرتکبین آنها غیرقابل تعقیب و مجازات می باشند
و یا در مواردی که تعقیب امر جزایی و حتی اجرای مجازاتی طبق قانون شروع شده
می تواند موقوف شود اصوالً هر شخصی در قبال رفتار خود مسئول است.
موارد زوال مسئولیت کیفری و معافیت از مجازات و مصونیتها در قوانین پیش بینی شده
است. چه همانطوری که علی الاصول افراد ملت از هر قوم و قبیله ای از همه حقوق انسانی-
سیاسی- اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی بطور یکسان از حمایت حقوقی برخوردارند و دولت
موظف شده است حقوق همه جانبه افراد و امنیت قضایی عادلانه را برای همه و بطور مساوی
تأمین نماید این تساوی حکم می کند هیچ کس جز در مواردی که قانون تعیین کرده است از
تعقیب مصون نباشد و مزیتی بر دیگران نداشته باشد.