اشتباه، مبین ناهمخوانی است. مرتکب به گونه ای فکر میکند و جامعه در کل، به نحوی
دیگر. جامعه اصرار دارد که دیدگاهش صحیح است، نتیجه مجرمانه واقعا رخ داده و بزهدیده
حقیقتا صدمه دیده است. متهم ادعا میکند که او به گونه دیگر بر مسئله مینگریسته و همچون
سایر مردم به حقیقت امر واقف نبوده است. به عقیده وی، او هیچ کار خالفی انجام نداده و یا
خلافی به آن شدت که به نظر میرسد انجام نداده است. ممکن است به عقیده دیگران او
به سمت یک مامور حافظ صلح تیراندازی کرده و او را مجروح نموده باشد، ولی از دید
مرتکب ممکن است موضوع، به گونه ای دیگر جلوه کند.
اشتباه از ریشه شبه و در لغت به معنی مانند شدن و یا چیزی یا کسی را به جای چیزی یا
کسی گرفتن آمده است و آن عبارت است از تصور خلاف انسان از واقع، چندان که امری را موجود ویا
موجودی را موهوم بپندارد.
اشتباه در حوزه حقوق بینالملل کیفری نیز مطرح میشود. ماده 32 اساسنامه دادگاه
بینالمللی کیفری در دو بند به بحث پیرامون اشتباه میپردازد. با بررسی مختصر اساسنامه
و توجه به نظام حقوق کیفری داخلی کشورها روشن میشود که برخی از اشتباهات
مسئولیت کیفری را رفع میکند، حال آنکه برخی دیگر اینگونه نیستند.